خانه > مطالب و نوشته های طراحی > طراحی در معماری

طراحی در معماری

طراحی معماری، نوعی طراحی تکنیکی می باشد که از آن در جهت طراحی ساختمان و تعریف و نمایش خصوصیات یک بنا استفاده می شود. طراحی معماری به وسیله معماران با اهداف تعریف شده ای مورد استفاده قرار میگیرد. برخی از اهداف طراحی در این حوزه بدین شرح می باشد:

رسیدن به یک ایده مناسب و بسط گسترش و بهینه سازی آن توسط معمار.

ارتباط برقرار کردن بین ایده و مفهوم آن.

نمایش بهتر ایده و سازگاری با نظرات مشتری.

درک بهتر پیمان کار از ایده معمار و اجرای بهتر آن.

داشتن یک شمای کلی از پروژه ای که قرار است به ساخت و ساز ختم شود.

طراحی معماری برعکس طراحی هنری کاملا آزاد نیست، بلکه از قوانین و اصول خاصی پیروی می کند. بدین صورت که از نمای کلی شروع شده، مانند طبقات، نمای ساختمان و پلان کلی، و به جزییاتی مانند اندازه سازه های مختلف و ... ختم می شود. این طراحی ها به وسیله جوهر بر روی کاغذ و یا مداد و ابزارهایی شبیه به آن به انجام می رسد. در گذشته تمام کپی ها از اثر نهایی نیز به وسیله دست به انجام می رسید، اما پس از قرن هفتدهم میلادی با اختراع چاپ، کپی های دیگر اثر به وسیله دستگاه های مکانیکی و چاپ به انجام می رسد.

اختراع کامپیوتر، این حوزه از طراحی را دستخوش تغییر و تحولات عظیمی کرد. کاربرد کامپیوتر در این مدل از طراحی بسیار فراگیر شد و طراحان از قلم های نوری و نرم افزارهای گوناگون برای بسط و گسترش طراحی معماری استفاده کردند.

ذکر این نکته مهم می نماید که طراحی معماری صرفا مربوط به اصول اندازه گیری و مقیاسها و به طور کلی بحث مهندسی نمی باشد، بلکه بسیاری از معماران طراحی های پر حس و زیبایی را از بناهای گوناگون به تصویر کشیده اند. در ادامه مطلب خواهید دید که معماران مشهور و بزرگ تاریخ طراحان چیره دستی بوده اند که از نظر اشراف به اصول آکادمیک طراحی، کم از اساتید بزرگ نقاشی نداشته اند.

اما تاریخ طراحی معماری به مصر باستان و تمدنهای بین النهرین باز می گردد، یکی از اولین طراحی های معماری مجسمه گودئا فرمانروای بابلی شهر لاگاش می باشد.

همانطور که در تصویر بالا ملاحضه می کنید نقشه ساختمان بر روی دامن مجسمه نقش بسته است. قطعا این تصویر یک طراحی قابل درک برای هنرمندان امروزی نیست و یک نقش باستانی می باشد. اما اولین ایده های طراحی معماری از همین طرح ها به وجود امده است. اما در همین نقش باستانی نیز جزییات بسیاری وجود دارد که این طرح را بسیار قابل توجه می نماید. یکی از مهمترین دوره ها برای این حوزه از طراحی دوران یونان باستان می باشد. در این دوران به دلیل پیشرفت در معماری طراحی نیز پیشرفت چشمگیری داشت. اما یکی از بزرگترین پیشرفت ها در این حوزه بسان بسیاری از رشته های دیگر در دوران رنسانس بود. با ظهور بزرگانی همچون لئون باتیستا آلبرتی و فیلیپو برولنسکی و اختراع پرسپکتیو توسط این دو، دنیای طراحی معماری دستخوش تغییرات گسترده و عظیمی شد. اما در اینجا به بررسی کوتاهی در مورد انواع طراحی معماری خواهیم پرداخت:

طراحی پلان:

یکی از متداول ترین انواع طراحی در معماری طراحی پلان می باشد، به بیان دیگر این نوع از طراحی نقشه بنای ساختمان می باشد. تصور کنید که از نمای بالا یک ساختمان را به اندازه 100 سانتی متر برش داده باشید، و همه چیز را از همان نما طراحی نمایید. در برخی از این نوع طراحی، دیوارها به صورت سیاه سایه زده می شود، اما در برخی دیگر به صورت خاکستری هاشور زده می شوند. در واقع این سبک، نوعی طراحی مهندسی می باشد که محل های بنا در آن به تصویر کشیده می شود و جزییات ساختمان به صورت مهندسی به نمایش در می آید. درک این نوع از طراحی برای عوام مشکل می باشد.

برش عمودی:

در این نوع از طراحی برعکس نوع پلان که یک برش افقی در طراحی وجود داشت، برش به شکل عمودی می باشد و ارتفاع هر طبقه و ارتفاع کلی ساختمان به نمایش در می آید. همینطور در این سبک از طراحی پیچیدگی های طبقات نیز به نمایش در می آید.

نمای روبرو:

در این نوع از طراحی ما یک نمای کامل از روبرو در ساختمان را مشاهده خواهیم کرد. بیشتر به نمایش نمای کلی ساختمان و شکل بیرونی آن می پردازدند. این سبک از طراحی، متریال استفاده شده در ساختمان، بافت بنا و اندازه المانهای ساختمان مانند اندازه پنجره ها و شکل آنها را به نمایش می گذارد. لازم به ذکر است در این نوع از طراحی تکنیک و آشنایی طراح با اصول تناسبات و تنالیته و سایه روشن، همینطور جنسیت پردازی از اهمیت خاصی برخوردار می باشد. بنابراین طراح معمار می بایست یک دوره جامع طراحی را نزد اساتید نقاشی و طراحی گذرانده باشد.

طراحی از نمای پرسپکتیو:

اما شاید مهم ترین نوع طراحی برای مشتری و سفارش دهنده پروژه طراحی از نمای پرسپکتیو باشد، این نوع، هنری ترین نوع طراحی در معماری می باشد. این روش نیازمند چیره دستی بسیار طراح و شناخت کامل اصول و مبانی طراحی از قبیل نورپردازی، جنسیت شناسی، بافت شناسی، شناخت دقیق انواع پرسپکتیو، متریال شناسی و دیگر اصول طراحی می باشد. بنابراین مانند مورد قبلی (نمای روبرو) این نوع از طراحی نیز نیازمند آموزش های هنری کافی نزد یک استاد نقاش و طراح می باشد. چراکه نتیجه این طرح چیزی است که در دنیای واقعی ظهور می کند، و از طرفی نمایش مناسب این طرح به مشتری می تواند باعث گرفتن کار و پروژه شود. لازم به ذکر است که در دنیای امروز با نرم افزارهای سه بعدی مانند 3ds max و دیگر نرم افزارها، طراحی از نمای پرسپکتیو به انجام می رسد. اما عدم توانایی اجرای دستی در این حوزه، نقطه ضعف قابل توجهی برای معمار به حساب می آید. زیرا قوه خلاقیت هنرمند را محدود کرده و از بسط و ارتقاء ایده جلوگیری خواهد کرد. ناگفته پیداست که کامپیوتر فقط یک ابزار به جهت اجرا می باشد و دانش طراحی به جهت ارتباط مستقیم آن با مغز راهی بسیار مفید در جهت ارائه مناسب ایده و نمایش آن می باشد. نمای پرسپکتیو می تواند در نقاط دید مختلف بوده و از انواع پرسکتیو از قبیل یک نقطه ای، دو نقطه ای و... استفاده شود. به بیان امروزی این نوع از طراحی همان «رندر» می باشد که امروزه با نرم افزارهای سه بعدی به انجام می رسد.

طراحی به عنوان یک مهارت پایه در بسیاری از هنرها یک اصل انکار ناپذیر می باشد و هنر معماری نیز از این قاعده مستثنی نمی باشد. بنابراین در همه محافل هنری و فنی، یادگیری صحیح و اصولی این هنر مهم توصیه می گردد. بسیاری از هنرمندان مانند معماران، گرافیست ها، مجسمه سازان و حتی نقاشان تسلط کامل و خوبی نسبت به طراحی ندارند، اما تجربه، این موضوع را ثابت کرده که تمام این افراد یک سر و گردن نسبت به هم رشته ای های خود که در این مهارت تسلط دارند پایین تر می باشند و در رقابت با یکدیگر همیشه در درجه دوم قرار گرفته اند. لازم به ذکر نیست که معماران بزرگ تاریخ همیشه طراحان چیره دست و قابلی نیز بوده اند.

گرد آوری و تهیه مطالب: جواد اکبر زاده